จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

เสือดาว หรือ เสือดำ (ชื่อวิทยาศาสตร์: Panthera pardus) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม จัดอยู่ในวงศ์เสือและแมว (Felidae) เป็นเสือขนาดใหญ่รองจากเสือโคร่ง (P. tigris)

พบได้ทั่วไปในแอฟริกาใต้ รวมถึงบางส่วนของเอเชียตะวันตกและเอเชียกลาง รัสเซียตอนใต้ และในอนุทวีปอินเดียจนถึงเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และเอเชียตะวันออก เสือดาวถูกระบุอยู่ในบัญชีแดงไอยูซีเอ็น เนื่องจากถูกคุกคามจากการสูญเสียแหล่งที่อยู่อาศัยและการล่าโดยมนุษย์ เสือดาวถือว่าเป็นสัตว์สูญพันธุ์เฉพาะถิ่นในฮ่องกง, สิงคโปร์, เกาหลีใต้, จอร์แดน, โมร็อกโก, โตโก, สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์, อุซเบกิสถาน, เลบานอน, มอริเตเนีย, คูเวต, ซีเรีย, ลิเบีย, ตูนิเซีย และมีแนวโน้มมากที่สุดในเกาหลีเหนือ, แกมเบีย, ลาว, เลโซโท, ทาจิกิสถาน, เวียดนาม และอิสราเอล โดยมีการประมาณการว่านับตั้งแต่เสือดาวถือกำเนิดขึ้นบนโลก มีเพียง 25% หรือหนึ่งในสี่เท่านั้นที่อยู่รอดจนถึงปัจจุบัน[3][4]

เมื่อเทียบกับสัตว์ในวงศ์เสือและแมวขนาดใหญ่อื่น ๆ เสือดาวมีขาที่ค่อนข้างสั้น และมีลำตัวยาวและกระโหลกศีรษะขนาดใหญ่ ขนของมันถูกทำเครื่องหมายด้วยจุดคล้ายดอกกุหลาบ ซึ่งมีลักษณะคล้ายกับเสือจากัวร์ แต่ขนาดของจุดจะเล็กกว่า และไม่มีจุดตรงกลาง ทั้งเสือดาวและเสือจากัวร์ที่มีเมลานิซึมที่ผิดปกติจะกลายเป็นเสือดำ ขนของเสือดาวช่วยในการพรางตัวได้ดี เสือดาวมีพฤติกรรมการล่าสัตว์โดยซ่อนตัวและซุ่มโจมตี และยังมีความสามารถในการปรับตัวให้เข้ากับแหล่งที่อยู่อาศัยที่หลากหลายตั้งแต่ป่าฝนไปจนถึงที่ราบกว้างใหญ่ รวมถึงพื้นที่แห้งแล้งและภูเขา สามารถวิ่งด้วยความเร็วสูงสุด 58 กม./ชม. (36 ไมล์ต่อชั่วโมง) ฟอสซิลเสือดาวที่เก่าแก่ที่สุดที่ขุดพบในทวีปยุโรปมีอายุประมาณ 600,000 ปี[5] สืบมาจากยุคไพลสโตซีนตอนต้น และยังถูกพบในญี่ปุ่น[6] และสุมาตรา[7]

ลักษณะทั่วไป[แก้]

ลำตัวสีน้ำตาลอมเหลืองหรือมีสีเหลือง มีลายจุดสีดำเรียกว่า "ลายขยุ้มตีนหมา" แต้มบริเวณลำตัวเป็นจำนวนมากโดยลายจุดจะเรียงตัวกันเป็นกลุ่ม ๆ โดยจะปรากฏเฉพาะที่บริเวณด้านหลังและด้านข้างของลำตัว แตกต่างจากบริเวณส่วนหัว ขา เท้า บริเวณใต้ท้องที่จะมีจุดสีดำปรากฏอยู่เช่นเดียวกับขนใต้ท้องที่มีสีขาวหรือสีเทา ขนาดความยาวหัวถึงลำตัว 107–129 เซนติเมตร หางมีความยาว 79.2–99.1 เซนติเมตร ใบหูมีความยาว 6.5–7.4 เซนติเมตร และหนัก 45–65 กิโลกรัม

เสือดาวและเสือดำ จัดอยู่ในเสือชนิดเดียวกัน ซึ่งส่วนมากโดยทั่วไปจะเข้าใจผิดว่า เสือดาว และ เสือดำ เป็นเสือคนละชนิด ซึ่งในการผสมพันธุ์ของเสือดาว ลูกเสือที่เกิดใหม่ในครอกเดียวกัน อาจมีลูกเสือได้ทั้งสองชนิดคือเสือดาวและเสือดำ โดยที่เสือดำจะมีสีขนปกคลุมตามร่างกายด้วยสีดำ ซึ่งมีลายจุดเช่นเดียวกับเสือดาว เพียงแต่กลมกลืนกับสีขนทำให้มองเห็นได้ไม่ชัด

พบในแอฟริกาและเอเชีย ตั้งแต่แมนจูเรียลงมาถึงอินโดจีน ไทย มาเลเซีย ชวา เอเชียใต้ บางส่วนของเอเชียกลาง จนถึงตะวันออกกลาง โดยเสือดาวที่พบนอกทวีปแอฟริกามักมีอุปนิสัยดุร้ายกว่า[8] สำหรับประเทศไทยพบตามป่าทั่วไปแต่พบมากทางภาคใต้ กินสัตว์ป่าทุกชนิดที่จับได้ เช่น หมู กวาง ลิง นกยูง สุนัข และแมลง บางครั้งปู ปลาก็กิน ว่ายน้ำได้เก่ง มักอยู่อาศัยในป่าโปร่ง สามารถขึ้นล่าเหยื่อบนต้นไม้ หรือ ลากเหยื่อไปกิน บนต้นไม้เพื่อหลีกหนีจากศัตรูได้ ตามลำตัวมีลายจุดสีดำ บนพื้นเหลือง

เสือดาว จัดเป็นเสือขนาดใหญ่ที่มีพื้นที่กระจายพันธุ์กว้างไกลที่สุด และสามารถปรับตัวได้ดีในสภาพแวดล้อมต่าง ๆ โดยสามารถอาศัยอยู่ได้ในอุณหภูมิ 43 องศาเซลเซียสในทะเลทราย หรือกระทั่ง -25 องศาเซลเซียสในรัสเซีย และยังอยู่ได้ในระดับความสูงถึง 5,200 เมตร บนเทือกเขาหิมาลัย รวมถึงพื้นที่ป่าที่ใกล้กับชุมชนหรือแหล่งที่อยู่อาศัยของมนุษย์ได้ด้วย

เชื่อว่าเสือดาว ถือกำเนิดมาเมื่อ 500,000 ปีที่แล้ว ที่แอฟริกา ก่อนจะแพร่กระจายพันธุ์ขยายไปเอเชีย [9]

สถานภาพปัจจุบัน[แก้]

สถานภาพตามกฎหมาย เป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง VU มีแนวโน้มว่าใกล้สูญพันธุ์ สถานภาพในธรรมชาติ IUCN (1996) LR/lcCITES (1996) Appendix I และเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พุทธศักราช 2535 ของประเทศไทยด้วย

เสือดาวถูกมนุษย์ล่าเพื่อเอาหนัง ซึ่งมีลวดลายสวยงามเพื่อใช้เป็นเครื่องประดับ โดยหนังเสือดาวเป็นเครื่องแต่งกายในพิธีกรรมทางศาสนาของชนพื้นเมืองในแถบแอฟริกา รวมถึงเนื้อหรืออวัยวะส่วนอื่น ๆ เพื่อการบริโภคตามความเชื่อหรือผู้ที่นิยมบริโภคเนื้อสัตว์ป่า หรือถูกฆ่าเพื่อป้องกันการจู่โจมใส่ปศุสัตว์หรือสัตว์เลี้ยงต่าง ๆ ของมนุษย์ รวมถึงพื้นที่ป่าที่เป็นแหล่งอาศัยก็ถูกแผ้วถางทำลายลงด้วย [9]

ศัพทมูลวิทยา[แก้]

ชื่อในภาษาอังกฤษของเสือดาว คือ Leopard มาจากภาษากรีกโบราณ 2 คำผสมกัน คือ λέων (leōn) ที่หมายถึง "สิงโต" และ πάρδος (pardos) ที่หมายถึง "ลายจุด" อันเนื่องจากในยุคก่อนประวัติศาสตร์มีความเชื่อกันว่า เสือดาวเป็นลูกผสมระหว่างเสือโคร่งกับสิงโต ทั้งนี้ในความหมายของชื่อสกุลทางวิทยาศาสตร์ Panthera หมายถึง "เสือใหญ่" หรือ "เสือตัวผู้" โดยรวมแล้วมีความหมายถึง "เสือที่มีลายจุด"[10]

รูปร่างลักษณะ[แก้]

ดูบทความหลักที่: เสือดำ

เสือดาว กับ เสือดำ เป็นเสือชนิดเดียวกัน ในลูกเสือครอกเดียวกันมีได้ทั้งเสือดำและเสือดาว

• เสือดาว จะมีลำตัวสีน้ำตาลอมเหลืองหรือสีเหลือง และมีลายจุดสีดำเป็นจำนวนมาก ลักษณะลายเป็นจุดเรียงตัวกันเป็นกลุ่มดอก ปรากฏเฉพาะบริเวณด้านหลังและด้านข้างลำตัว ส่วนที่หัว ขา เท้า และใต้ท้อง เป็นจุดสีดำโดด ๆ ส่วนขนใต้ท้องเป็นสีขาวหรือสีเทา
• เสือดำ เกิดจากความผิดปกติของเม็ดสีที่เรียกว่า เมลานิซึม ทำให้มีสีพื้นตามลำตัวเป็นสีดำ ถ้าสังเกตให้ดีจะพบว่าเสือดำก็มีลายเช่นเดียวกับเสือดาว เพียงแต่มองเห็นไม่ชัดนัก แต่จะมองได้เด่นชัดถ้าอยู่ท่ามกลางแสงแดด

เสือดำพบทางภาคใต้ของประเทศไทย และมีมากในประเทศมาเลเซีย ส่วนในพื้นที่อื่นพบเสือดาวได้ง่ายกว่า ภาษาพื้นบ้านบางแห่งเรียกว่า "เสือลายตลับ" หรือ "เสือแผ้ว" ภาษาลาว เรียกว่า "เสือลายจ้ำหลอด"